CÔNG DỤNG VÀ TÁC HẠI CỦA METHANOL VÀ LƯU Ý KHI SỬ DỤNG

Sáng ngày 08/08/2022, Bệnh viên Nhân Dân Gia Định (TP.HCM) đã tiếp nhận thêm 5 người ngộ độc rượu có chứa Methanol. Chỉ trong vòng chưa đến 1 tuần đã có 2 vụ ngộ độc tập thể Methanol xảy ra với hàng chục bệnh nhân nguy kịch, trong đó có 2 người tử vong. Vậy Methanol là gì? CH₃OH là gì? Ứng dụng của chất này như thế nào? Tất cả những vấn đề được đặt ra với hóa chất Methanol sẽ được Công Ty Trần Gia giải đáp chi tiết qua bài viết dưới đây.

I. Methanol là gì?

– Rượu thường ngày mọi người xung quanh ta vẫn hay dùng để uống là ethanol (C₂H₅OH). Nhưng có một loại chất lỏng giống rượu về mọi mặt, đó là Methanol (CH₃OH).

– Methanol còn có tên gọi khác như ancol metylic, alcohol gỗ, naphtha gỗ hay rượu mạnh gỗ. Đây là một hợp chất hóa học với công thức hóa học là CH₃OH hay CH₄

II. Tính chất của Methanol:

1. Tính chất vật lý:

– Methanol là một chất cồn, chất lỏng nhẹ, dễ bay hơi, không màu, dễ cháy, và khá độc, có mùi rất giống với mùi của ethanol nhưng nhẹ hơn.

– Ở nhiệt độ phòng cơ bản, CH₃OH là một chất lỏng phân cực, thường được dùng với vai trò như một dung môi, chất chống đông, nhiên liệu, làm biến tính ethanol.

– Methanol là một chất dễ cháy, chỉ cần tiếp xúc với nguồn lửa nhiệt độ thấp cũng sẽ bắt cháy với ngọn lửa màu xanh, khó phát hiện trong ánh sáng ban ngày.

– Methanol là một chất có độc tính cao, chỉ cần 1 lượng nhỏ cũng có thể gây mù mắt, nếu tiếp xúc với lượng nhiều có thể gây tử vong.

2. Tính chất hóa học

– Hóa chất Methanol là đại diện đơn giản nhất của dãy đồng đẳng ancol no.

– CH₃OH oxy hóa hoàn toàn sẽ tạo thành khí cacbonic và nước, oxy hóa không hoàn toàn sẽ tạo thành andehit formic.

– CH₃OH tác dụng với kim loại sẽ tạo ra muối ancolat.

– CH₃OH tác dụng với axit vô cơ sẽ tạo ra este.

– Uống nhầm có thể gây ngộ độc hoặc chết.

– Tiếp xúc với hóa chất này có thể gây viêm da, phát ban, vảy nến.

– Khi cháy tạo khói CO, CO₂ hàm lượng cao, có thể gây nổ (nhất là đối với các thùng kín bị nung nóng).

Hình 1: Cấu tạo phân tử của Methanol

III. Điều chế Methanol:

– Methanol được điều chế từ quá trình chưng cất rượu và là chất lỏng đầu tiên ngưng tụ khi rượu được nấu theo cách chưng cất truyền thông.Với phương trình điều chế như sau:

CH₄ + O₂ –Cu(200C,100atm)–> CH3OH

CO + H₂ –(xt.p.t0)–> CH₃OH

– CH₃OH oxy hóa hoàn toàn sẽ tạo thành khí cacbonic và nước, oxy hóa không hoàn toàn sẽ tạo thành andehit formic.

2CH₃OH + 3O₂ -> 2CO₂ + 4H₂O

– Ngoài ra gần đây người ta còn điều chế hóa chất Methanol từ việc chuyển hóa khí Hydro và khí CO₂ với công thức hóa học:

CO₂ + 3H₂ -> CH₃OH + H₂O

IV. Độc tính:

– Methanol là chất cực độc, có thể gây mù lòa chỉ với một lượng nhỏ và có thể dẫn tới tử vong khi tiếp xúc nhiều. Nếu uống phải Methanol sẽ được chuyển hóa thành formaldehyde – một chất cực độc, có thể dẫn đến ung thư.

– Khi uống vào, Methanol sẽ làm cho não và dây thần kinh thị giác bị tổn thương nặng, tổn thương nội tạng. Chỉ cần cho 30ml Methanol vào cơ thể, người đó chắc chắn tử vong.

Hình 2: Độc tính của Methanol

V. Những ứng dụng của Methanol trong đời sống và sản xuất:

Hóa chất Methanol là một chất độc, ảnh hưởng đến sức khỏe của con người. Tuy nhiên, nó vẫn có nhiều công dụng trong cuộc sống đặc biết là trong công nghiệp:

– Methanol được xem là nguồn nguyên liệu chính sản xuất dầu diezen, nhờ vào phản ứng este hóa tạo ra xăng sinh học chống gây ô nhiễm và góp phần bảo vệ môi trường.

– Hóa chất Methanol là thành phần chính trong một loạt các loại sản phẩm như: chất dẻo, chất kết dính. Ngoài ra còn được sử dụng làm nhiên liệu và động cơ đốt.

– Hóa chất Methanol được dùng làm chất chống đông.

– Được sử dụng nhiều và làm dung môi trong các phòng thí nghiệm.

– Chế tạo thành pin cung cấp Hydrogen.

– Methanol có công dụng trong việc làm sạch nước thải, được các công ty, xí nghiệp sử dụng phổ biến vào việc làm sạch hệ thống nước thải. Hóa chất Methanol sẽ làm giảm quá trình nitrat hóa trong hệ thống nước.

– Được chế tạo sử dụng làm dung môi hóa chất Methanol, phổ biến trong các ngành công nghiệp tẩy rửa. Ngoài ra còn được dùng làm dung môi công nghiệp trong kỹ thuật nhuộm, in ấn, làm mực cho máy in, photo.

Hình 3: Ứng dụng của Methanol

VI. Lưu ý khi sử dụng hóa chất Methanol:

– Hạn chế tiếp xúc trực tiếp hóa chất Methanol với các bộ phận nhạy cảm trên cơ thể như mắt, da,… Nếu không may bị hóa chất Methanol tác động vào những bộ phận trên, phải ngay lập tức dùng dung dịch sát khuẩn và nước rửa thật sạch, sau đó đến các cơ sở y tế gần nhất để được kiểm tra cẩn thận, tránh trường hợp đáng tiếc xảy ra.

– Hóa chất Methanol rất độc vì vậy cần cẩn thận khi sử dụng. Nên đeo các thiết bị bảo hộ như bao tay, khẩu trang, mặt nạ phòng độc khi tiếp xúc trực tiếp với hóa chất Methanol.

– Tuyệt đối không nên dùng hóa chất Methanol để chế biến rượu và sử dụng dưới mọi hình thức vì có thể hại đến người sản xuất lẫn người dùng..

– Trong quá trình vận chuyển và bảo quản nên để những nơi thoáng mát tránh ánh nắng trực tiếp từ mặt trời, hoặc những nơi có lửa, có nhiệt độ cao vì hóa chất Methanol rất dễ bén lửa và cháy. Nếu không may xảy ra cháy, tuyệt đối không dập lửa bằng nước, thay vào đó hãy sử dụng khí CO₂ và dụng cụ phun sương sau đó thông báo đến các cơ sở phòng cháy chữa cháy để được hỗ trợ tốt nhất.