Các tính chất của Axit nitric HNO3 và những lưu ý khi sử dụng

Hóa chất

Axit nitric hay còn gọi là HNO3 là một hợp chất hoá học phổ biến trong đời sống hiện nay, có tính axit và oxy hóa rất mạnh nên cần phải đặc biệt lưu ý khi sử dụng để tránh gây tổn thương.

Những đặc trưng hóa – lý của nó là gì và những ứng dụng của nó ra sao hay những lưu ý khi sử dụng,.. tất cả sẽ được Hóa chất Trần Gia thông tin đến bạn ngay bài viết dưới đây. Cùngchúng tôi tìm hiểu nhé!

Tính chất của hợp chất Axit nitric HNO3

Tính chất vật lý

HNO3 là chất lỏng tinh khiết không màu sắc nếu để lâu sẽ có màu hơi vàng do sự tích tụ của các ôxít nitơ. Đông đặc ở -42 °C và sôi ở 83 °C.

Nếu một dung dịch có hơn 86% HNO3. Nó được gọi là axít nitric bốc khói. Axít nitric bốc khói bao gồm 2 loại là nitric acid bốc khói trắng và nitric acid bốc khói đỏ. Tùy thuộc vào số lượng điôxít nitơ hiện diện.

Chưng cất hỗn hợp axit nitric và nước, ta được azeotrope có nồng độ 68% HNO₃ và sôi ở 120.5 °C, 1 atm. Axit nitric là một axit có tính ăn mòn cao, cực độc và rất dễ bắt lửa.

Tính chất hóa học

Với đặc trưng của một axit điển hình, HNO3 phản ứng với các kim loại, chất kiềm, ôxít bazơ và cacbonat để tạo thành các muối, trong số đó quan trọng nhất là muối amoni nitrat.

Bên cạnh đó do tính chất ôxi hóa của nó, HNO3 không (ngoại trừ một số ngoại lệ) giải phóng hiđrô khi phản ứng với kim loại. Và thường tạo ra các muối thường có trạng thái ôxi hóa cao hơn.

Axit nitric có khả năng phá hủy nhiều hợp chất hữu cơ vậy nên sẽ rất nguy hiểm nếu để axit này tiếp xúc với cơ thể người.

Điều chế axit nitric HNO3

Trong tự nhiên, axit nitric được tạo ra từ các cơn mưa lớn có sét, gây nên những trận mưa axit.

1. Điều chế axit nitric – HNO3 trong phòng thí nghiệm

Với điều kiện phiòng thí nghiệm người ta sử dụng muối natri nitrat tinh thể tác dụng với axit sunfuric đặc, chưng cất hỗn hợp này tại nhiệt độ sôi của axit nitric là 83 °C cho đến khi còn lại chất kết tinh màu trắng. Tuy nhiên, phương pháp này chỉ tạo ra một lượng nhỏ axit.

H2SO4 đặc + NaNO3 (tinh thể) → HNO3 + NaHSO4

Axit nitric bốc khói đỏ thu được có thể chuyển thành axit nitric màu trắng. Khi thực hiện thí nghiệm , các dụng cụ phải làm từ thủy tinh.

2. Điều chế axit nitric – HNO3 trong công nghiệp

Ở điều kiện thường axit nitric loãng có thể cô đặc đến 68% axit với một hỗn hợp azeotropic 32% nước. Để thu được axit có nồng độ cao hơn, tiến hành chưng cất với axit sunfuric H2SO4. trong trường hợ này H2SO4 đóng vai trò là chất khử sẽ hấp thụ lại nước.

4NH3 + 5O2 → 4NO + 6H2O (Pt, 850oC)

2NO + O2 → NO2

4NO2 + O2 + 2H2O → 4HNO3

Dung dịch axit nitric công nghiệp thường có nồng độ 52% và 68%. Việc sản xuất axit nitric được thực hiện bằng công nghệ Ostwald do Wilhelm Ostwald phát minh.

Ứng dụng của HNO3:

• Điều chế thuốc nổ: Axit nitric được sử dụng khá nhiều trong điều chế thuốc nổ. Như nitroglycerin hay các RDX.
• Sử dụng trong ngành công nghiệp phân bón: HNO3 được sử dụng chủ yếu để sản xuất phân đạm, các muối nitrate ngành phân bón như KNO3, Ca(NO3)2,…
• Sử dụng trong điều chế các muối nitrat trong phòng thí nghiệm cũng như trong cuộc sống
• Ứng dụng phổ biến trong ngành công nghiệp xi mạ, luyện kim vì phản ứng hầu hết với các kim loại trong các hợp chất hữu cơ, đặc biệt khi kết hợp với axit clohidric tạo thành dung dịch được gọi là nước cường toan, có thể hòa tan được cả vàng và bạch kim. HNO3 được ứng dụng trong trường hợp này có nồng độ 68%
• Trong nhà máy hợp chất này được sử ứng dụng nhiều trong việc tẩy rửa các đường ống, bề mặt kim loại
• Ứng dụng để chế tạo thuốc nhuộm vải, len, sợi,…
• Sử dụng trong xỷ lý nước để loại bỏ một số tạp chất, cân bằng lại độ tiêu chuẩn của nước.
• Trong phòng thí nghiệm HNO3 chủ yếu sử dụng để điều chế, làm chất xúc tác, làm thuốc thử để phân biệt một số hóa chất.

Những nguy hiểm gặp phải khi tiếp xúc với HNO3

Hít phải: Gây tổn thương hệ hô hấp, có thể khiến phổi bị sưng.

Nuốt phải: Gây bỏng nặng các cơ quan thực quản và rất nguy hiểm tới tính mạng. Nhẹ sẽ gây nôn ói, tiêu chảy. Nặng có thể khiến tuần hoàn máu bị rối loạn, gây tử vong.

Dây vào mắt: Gây tổn thương giác mạc, có thể dẫn tới mù lòa.

Tiếp xúc với da: Gây phỏng da. Phơi nhiễm lâu có thể dẫn tới ung thư.

Biện pháp xử lý sự cố do axit nitric gây ra

Axit bắn vào mắt: Ngay lập tức dùng nước sạch để rửa mắt và kết hợp nháy mắt trong 15 phút. Sau đó dùng muối natri clorua 0.9% để rửa lại rồi đưa ngay tới cơ sở y tế để được điều trị tiếp.

Axit tiếp xúc với da: Lột bỏ quần áo dính axit, sử dụng khăn khô lau vết thương rồi sử dụng nước sạch hay xà phòng để rửa lại nhiều lần để hạn chế tối thiếu bỏng và axit ngấm vào da. Đưa nạn nhân tới cơ sở y tế để điều trị tiếp.

Hít phải hơi axit nitric: Di chuyển nạn nhân ra khu vực thoáng khí, ủ ấm. Để nạn nhân nằm yên rồi liên lạc với cơ sở y tế gần nhất.

Nuốt phải axit nitric: Hòa tan MgO với nước hoặc sữa với lòng trắng trứng rồi đưa tới cơ sở y tế gần đó để điều trị.

Hỏa hoạn xảy ra do axit nitric: Sử dụng bột khô, bình khí cacbon dioxit để dập lửa. Sử dụng dung dịch kiềm để trung hòa axit. Di chuyển các thùng chứa, hoặc dùng nước để làm nguội các thùng này tránh trường hợp phát nổ.

Trường hợp axit nitric bị tràn, rò rỉ: Sử dụng cát, đất để phủ lên chỗ axit tràn ra. Sau đó dùng Ca(OH)2 hoặc soda khan để trung hòa sau đó dùng nước làm sạch khu vực hóa chất bị rò rỉ.

Những lưu ý khi sử dụng axit nitric

• Axit nitric là chất oxy hóa rất mạnh, khi tác dụng với cyanit, bột kim có thể phát nổ và tự bốc cháy khi phản ứng với turpentine.
• Ở nồng độ đậm đặc, nó gây bỏng da do phản ứng với protein keratin, khiến da chuyển sang màu vàng. Khi được trung hòa sẽ chuyển thành màu cam.
• Có thể phản ứng mạnh với kim loại tạo thành khí hydro dễ cháy trong không khí.
• Khi pha loãng, tuyệt đối không được đổ nước vào axit mà phải cho axit vào nước.
• Sử dụng các thùng chứa bằng nhựa thay cho kim loại vì axit nitric không tác dụng với chất liệu này.
• Các thùng chứa phải đậy nắp kín, tránh ánh nắng mặt trời.
• Khu vực lưu trữ HNO3 phải là nơi thoáng mát, tránh xa các nguồn nhiệt.
• Nền nhà phải chống được axit.

Đơn vị cung cấp Axit nitric tại Biên Hòa

Hóa chất Trần Gia là công ty nhập khẩu và phân phối hóa chất công nghiệp, dịch vụ vận chuyển chuyển hóa chất, dịch vụ môi trường hàng đầu Việt Nam. Chúng tôi chuyên cung cấp các loại hóa chất công nghiệp với số lượng lớn và nhỏ tuỳ nhu cầu khách hàng. Dịch vụ tiện ích nhận được sự hài lòng và tin tưởng của các khách hàng trong suốt thời gian qua.

Hệ thống đội ngũ nhân viên nhanh nhẹn, trách nhiệm cao cùng hàng ngũ xe tải hoành tráng chúng tôi cam kết sẽ cung cấp tới Quý khách hàng một dịch vụ uy tín và chuyên chuyên nghiệp vơi sthời gian nhanh chóng và mức giá phù hợp.

Các sản phẩm hóa chất của Hóa chất Trần Gia đều được kiểm định chất lượng nghiêm ngặt từ nguồn nguyên liệu đầu vào tới thành phẩm cuối cùng. Mọi quy trình đều được giám sát chặt chẽ bởi các kỹ sư có chuyên môn cao, tiêu chuẩn quản lý chất lượng ISO 9001: 2015 và quản lý môi trường theo tiêu chuẩn hệ thống ISO 14001: 2015.

Nếu bạn đang băn khoăn và không biết nên đặt hàng axit nitric ở đâu để đảm bảo chất lượng, hãy liên hệ vơi chúng tôi tại đây để nhận được báo giá và tư vấn tối ưu nhất.